Boşanma Davasında Maddi ve Manevi Tazminat Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

BOŞANMA DAVASINDA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT

Evlilik birliğinin boşanma ile sona ermesi durumunda, taraflardan her biri, maddi ve manevi tazminat talep edebilir.

Medeni Kanun Madde 174  Bu durumu “ Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir.

Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.” düzenlemiştir.

Kanun maddesinden anlaşılacağı üzere, maddi ve manevi tazminatın şartları ve konusu farklılık göstermektedir.

Evlilik birliğinin kurulmasıyla eşler mevcut  malvarlıkları ile birlikte bir araya gelirler, geleceğe yönelikte menfaatleri de mevcuttur. Boşanma sebebi ile eşlerin bu menfaatleri zarara uğramaktadır. Maddi tazminat talebinde bulunabilmek için talepte bulunan  tarafın, kusursuz ya da az kusurlu olması gerekmektedir.

Maddi tazminat isteyebilmenin şartlarını tek tek sıralarsak;

- Evlilik birliğinin mahkeme kararı ile sonlandırılmış olması gerekir

- Maddi tazminatı boşanma davasında yada ayrı bir dava ile istenmiş olması gerekir,

- Maddi tazminatı isteyen tarafın diğer taraftan daha az kusurlu olması gerekir,

- Kendisinden maddi tazminat istenen taraf kusurlu olmalıdır,

- Evlilik birliğinin sona ermesiyle maddi tazminat isteyen tarafın, mevcut veya beklenen menfaati  sona ermelidir,

- Hükmedilecek tazminatın aleyhine karar verilen tarafın ödeme gücüne uygun olması gerekir.

Maddi tazminat talebini taraflar boşanma davası ile birlikte aynı dilekçede de isteyebilir, aynı anda boşanma davasından ayrı bir davada açabilir, yada boşanma davası bittikten sonra 1 yıl içerisinde de açabilir.

Türk Medeni Madde 178  zamanaşımını “ Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.” Şeklinde düzenlemiştir.

Bu madde gereğince kanun koyucu boşanma davası sebebi ile açılacak feri davalar için 1 yıllık zamanaşımı süresi öngörmüştür.

Maddi tazminat miktarı ne şekilde ne kadar belirlenir?

Maddi tazminat miktarını hakim talep miktarından fazla olmamak koşuluyla hakkaniyet , menfaat kaybı ve kusur oranına göre belirler. Türk Medeni Kanun Madde 176 Maddi tazminatın toptan ödenebileceği gibi irat şeklinde ödenebileceğini hükme bağlamıştır. İrat biçiminde ödenmesine karar verilen maddi tazminat  aşağıdaki durumlarda ortadan kalkar yada azaltılabilir.

- Alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü halinde kendiliğinden kalkar;

- Alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi halinde mahkeme kararıyla kaldırılır.

- Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.

Hakim, istem halinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen maddi tazminatın  gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.

Manevi tazminat isteminde,   evlilik birliğinin sona ermesine sebep olan olaylar nedeni ile  kişinin duyduğu  elem, üzüntü, toplumsal baskı göz önünde tutulmaktadır.

Madde 174 te düzenlenen manevi tazminatta da maddedeki şartların gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

- Manevi tazminat  boşanma davası ile birlikte yada ayrı olarak  talep edilmelidir. Boşanma davasının kesinleşmesinden en fazla 1 yıl içerisinde talep edilebilir.

- Boşanma kararının verilmiş olması gerekir.

- Manevi tazminat talep edenin kusursuz veya az kusurlu olması gerekir.

- Kendisinden manevi tazminat ödenmesi istenen eş daha fazla kusurlu olmalıdır,

- Manevi tazminat talep eden tarafın kişilik hakları zedelenmiş olmalıdır.

Hakim bu koşulların varlığı halinde manevi tazminat miktarını belirlerken üst sınır olarak talep edilen miktar ile bağlıdır. Hakim manevi tazminata hükmederken tarafların ekonomik ve sosyal durumlarına, talep edenin kişilik haklarının ne ölçüde zedelendiğine, duyduğu üzüntü ve acıya, karşı tarafın kusur oranına göre belirler. Manevi tazminata, maddi tazminattan farklı olarak yalnızca tek seferde toplu olarak karar verilir. İrad biçiminde karar verilemez. Manevi tazminat hakkı miras yolu ile devredilemezler.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2013/18440 E.  ,  2014/42 K.

BOŞANMA SEBEBİYLE MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT

“İçtihat Metni” Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm, davacı-davalı (kadın) tarafından, davalı-davacı kocanın davasının kabulü, kusur belirlemesi, nafaka ve maddi tazminat miktarları ve manevi tazminat isteğinin reddi yönünden temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir yanlışlık görülmemesine göre, davacı-davalı (kadın)’ın aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yersizdir.

2- Toplanan delillerden davalı-davacı kocanın mahkemece tespit edilen kusurları yanında eşine salak diyerek hakaret ettiği ve düğün fotoğraflarını yırttığı anlaşılmaktadır. Türk Medeni Kanununun 174/2 maddesi, boşanmaya sebebiyet vermiş olan olaylar yüzünden kişilik hakları saldırıya uğrayan tarafın, kusurlu olandan manevi tazminat isteyebileceğini öngörmüştür. Toplanan delillerden evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına sebep olan olaylarda tazminat isteyen davacı-davalı kadının ağır ya da eşit kusurlu olmadığı, bu olayların kişilik haklarına saldırı teşkil ettiği anlaşılmaktadır. O halde mahkemece, tarafların sosyal ve ekonomik durumları, tazminata esas olan fiilin ağırlığı ile hakkaniyet kuralları ( TMK. md.4 TBK. md. 50, 51, 52, 58) dikkate alınarak davacı-davalı kadın yararına uygun miktarda manevi tazminata hükmedilmesi gerekir. Bu yönün dikkate alınmaması doğru görülmemiştir.

SONUÇ:Temyiz edilen hükmün yukarıda 2. bentte gösterilen sebeple BOZULMASINA, bozma kapsamı dışında kalan temyize konu bölümlerinin ise yukarıda 1. bentte gösterilen sebeple ONANMASINA,….karar verildi.